Logor „Manjača“

Logor „Manjača“ je osnovan naredbom general-majora Momira Talića, tada komandanta 5. korpusa JNA, na planini Manjača, nedaleko od Banjaluke, početkom septembra 1991. godine. Njegova prvobitna namena bilo je zatočavanje vojnika koji su zarobljeni u sukobu u Hrvatskoj. Međutim, zatvoren je već početkom novembra 1991. godine. U maju 1992. godine, 1. krajiškom korpusu Vojske Republike Srpske je naloženo da ponovo otvore logor za ratne zarobljenike zarobljene tokom operacija u Bosanskoj Krajini.

Već od juna u logor su dovođeni Muslimani. Među zatočenicima je bio i mali broj Hrvata i  Srba. Iako je uprava logora insistirala da su u pitanju ratni zarobljenici, zatočenici su velikom većinom bili civili. Bilo je i nekoliko pripadnika Armije Republike BiH, Hrvatskih odbrambenih snaga (HOS) i Hrvatskog vijeća obrane (HVO), poput Huseina Delalovića. Upravljanje logorom je bilo povereno Vojnoj policiji i članovima Službe javne bezbednosti (SJB) Banjaluka, Ključ, Sanski Most i Prijedor, koji su bili pod komandom 1. krajiškog korpusa. Komandant logora bio je pukovnik Božidar Popović.

Mapa logora „Manjača“

Tokom funkcionisanja logora, broj zatočenika se menjao od par stotina do preko 3.000. Krajem avgusta 1992. godine, bilo ih je oko 3.640. Logor se nalazio u vojnom objektu JNA koji je ranije korišćen kao poligon za vojne vežbe. Sastojao se od poljoprivrednog zemljišta, nekoliko skladišta i šest štala, od kojih su tri korišćene za držanje zatočenika. Krajem juna oko logora su postavljene mine. U logoru nije bilo dovoljno hrane i vode pa su neki zatočenici, uključujući Ahmeta Žulića, bili prinuđeni da jedu travu i da piju zagađenu vodu iz obližnjeg jezera. Nije bilo ni tuševa. Postojala je ambulanta u kojoj su radili zatočenici, međutim često nisu imali dovoljno lekova ni sanitetskog materijala.

Unutrašnjost jedne od štala u logoru „Manjača“

Zatočenici su dovođeni u „Manjaču“ iz drugih zatočeničkih objekata. Dana 6.6.1992. godine nekoliko autobusa u kojima je bilo otprilike 150 zatočenika dovezeno je iz OŠ „Hasan Kikić“ u Sanskom Mostu, gde je držano nesrpsko civilno stanovništvo. Po dolasku su tučeni, a najmanje šest je izdvojeno i prebijeno na smrt.

Dana 7.7.1992. godine iz zatočeničkog objekta „Betonirka“ u Sanskom Mostu je stigla druga grupa od otprilike 64 zatočenika. Zatočenici su voženi oko devet sati u zatvorenom kamionu bez vode i na velikoj vrućini. Oko 20 zatočenika se ugušilo tokom transporta.

Dana 6.8.1992. godine, dovedeno je novih 1.300 zatočenika, raspoređenih u oko 15 autobusa, iz rasformiranog logora „Omarska“.  Putovali su ceo dan po velikoj vrućini bez vode. Noć su proveli ispred logora, u autobusima s uključenim grejanjem. Tokom ranih jutarnjih sati prozvano je najmanje tri zatočenika. Ostali zatočenici su videli njihova mrtva tela po ulasku u logor.

Zatočenici su pri dolasku u logor tučeni, između ostalog, drvenim motikama, kao Sakib Muhić, i električnim kablovima. Neki su preminuli od posledica premlaćivanja u logoru, uključujući Omera Filipovića i Esada Bendera. Neki zatočenici, uključujući Emira Mulalića, ubijeni su tokom ispitivanja. Uprava logora je za žrtve ovih ubistava često navodila da su umrli prirodnom smrću.

Stražari su ponižavali zatočenike među kojima je bio i Adil Draganović, terajući ih da „ljube srpsku zemlju“ sa podignuta tri prsta i da pevaju srpske nacionalističke pesme.

Humanitarna organizacija Merhamet i delegacija MKCK su posetile logor više puta tokom juna i jula 1992. godine. Dostavili su hranu, ćebad i sanitetski materijal te su se uslovi u logoru popravili krajem avgusta. Na pismenu molbu Merhameta, sredinom jula puštena je grupa zatočenika koju su činili maloletnici  i stari.

Logor je prestao da funkcioniše sredinom decembra 1992. godine, po naređenju Momira Talića. Ostali zatočenici su većinom predati delegaciji MKCK i potom premešteni u inostranstvo. Jedan broj zatočenika za koje je „postojala sumnja“ da su počinili ratne zločine, odveden je u logor „Batković“.

  • Linkovi i dokumenti
    Spisak maloletnih zatočenika logora „Manjača”
    Spisak zatočenika zarobljenih u ratnim operacijama u Sanskom Mostu
    Spisak 246 zatočenika logora „Manjača”
    Izveštaj o izveštajnoj misiji KEBS-a u Banja Luci
    Izveštaj 1. krajiškog korpusa
    Transkript svedočenja Adila Draganovića, 25.4.2002.
    Transkript svedočenja Adila Draganovića, 26.4.2002.
    Transkript svedočenja Ahmeta Zulića 17.6.2002.
    Transkript svedočenja Enesa Šabanovića
    Transkript svedočenja Sakiba Muhića
    Transkript svedočenja Muharema Murselovića
    Transkript svedočenja Muhameda Filipovića
Povezano

Konvoj 7.7.1992. godine

Konvoj 7.7.1992. You are here: Home Dana 7.7.1992. godine srpski policajci iz Sanskog Mosta su ukrcali oko 64 zatočenika iz garaža fabrike „Betonirka“, koje su

»

This website was created and maintained with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility of the RECOM Reconciliation Network and do not necessarily reflect the views of the European Union.

Facebook-f Twitter Youtube Instagram

© Glas Žrtava