Stanislav Franković, Đuka Radočaj, Ivica Mujić
Hrvati iz Lovasa. Dana 18.10.1991. godine su u grupi od 50, prethodne noći, zatočenih civila iz Zadruge u Lovasu odveden na razminiranje minskog polja kod
Dana 10.10.1991. godine, pripadnici faktički uspostavljene srpske civilne i vojne vlasti – milicije i Teritorijalne odbrane Lovas i Tovarnik samoproglašene Srpske autonomne oblasti Slavonije, Baranje i Zapadnog Srema, Druge proleterske gardijske mehanizovane bigade (2.pgmtbr), i dobrovoljačke jedinice „Dušan Silni“ su, po naredbi pukovnika Dušana Lončara, zapovednka 2.pgmtbr napali nebranjeno selo Lovas u Republici Hrvatskoj. Tog dana je ubijeno 23 hrvatskih civila, među kojima su Katarina Pavićević, Tomo Sabljak, Pavo Đaković, Josip Kraljević, Stjepan Mađarević, Mato Keser, Antun Luketić, Andrija Devičić, Živan Antolović. Granatiranjem je uništen veliki broj kuća i drugih objekata.
U danima posle 10.10.1991. godine, Lovas je preimenovan u Dušanovac i uveden je policijski čas. Za komandanta sela i upravitelja Zemljoradničke zadruge postavljen je Ljuban Devetak. Hrvatima je bio zabranjen izlaz iz sela i do 16.10.1991. godine morali su komandi TO da predaju spiskove članova porodica u selu i van njega. Muškarci, starosti od 20 do 50 godina, su odvođeni da skupljaju tela ubijenih meštana, leševe životinja i da obavljaju poljoprivredne i druge radove.
Dana 17.10.1991. godine oko 70 Hrvata је dovedeno i zatočeno u Zemljordaničku zadrugu. Premlaćivani su ukoliko bi se pomerali s mesta. Nije im bilo dozvoljeno da idu u WC. Marina Mađarevića i Ivana Đakovića dobrovoljci su nožem ubadali u noge. Pored Zadruge, hrvatski meštani sela su bili zatvarani i u podrum i druge prostorije zgrade Mesne Zajednice.
Do 18.10.1991. godine, na različitim mestima u selu ubijeno je još 23 meštana, među kojima su Marin Balić i Ivan Vidić.
Prema naređenju najstarijeg starešine JNA u Lovasu i komandanta sela, pripadnici TO i dobrovoljci su 18.10.1991. godine, poveli 50 zatočenih Hrvata iz zadruge u akciju pretresa terena u reonu vinograda radi razminiranja minskog polja koje je postavila JNA. Na putu prema vinogradima, ubijen je Boško Bođanac. Zatočenici su prisiljeni da uđu u minsko polje i da nogama „čiste“ tlo ispred sebe. Eksplodirala je najmanje jedna mina i tada su dobrovoljci i teritorijalci otvorili vatru na ljude u minskom polju. Dvadeset jedan Hrvat je poginuo, bilo od minske eksplozije, bilo od puščane vatre. Među njima su Luka Balić, Marko Sabljak, Antun Panjik, Darko Solaković, Josip Turkalj, Ivica Kraljević, Mato Hodak, Zlatko Božić. Među tridesetak preživelih su Marko Filić, Stanislav Franković i Ivica Mujić. Josip Antolović, Đuka Radočaj, koji su ostali nepovređeni, morali su da sa minskog polja iznesu 14 povređenih i poginule na put.
U periodu od 17.10. do 3.11.1991. godine ubijeno je još 28 meštana.
Tokom oktobra i novembra 1991. godine, ubijeno je, poginulo i nestalo 90 civila, meštana, većinom hrvatske nacionalnosti. Tek su 1997. godine iz masovne grobnice na mesnom groblju u Lovasu, ekshumirani posmrtni ostaci 68 osoba. Većina njih je identifikovana iste godine, na Medicinskom fakultetu u Zagrebu. Ekshumacije su izvršene i na katoličkom groblju, gde su ekshumirani posmrtni ostaci tri osobe, dok su posmrtni ostaci šest osoba ekshumirani sa lokaliteta u šumi Jelaš u Lovasu. Posmrtni ostaci osam osoba ekshumirani su iz individualnih grobnica.
Tužilaštvo za ratne zločine Srbije je 2007. godine podiglo optužnicu protiv 14 lica za ubistvo 69 civila, meštana Lovasa. Optuženi su: Ljuban Devetak, Milan Devčić i Milan Radojčić, najviši predstavnici uspostavljene lokane civilno-vojne vlasti; Željko Krnjajić, komandir Stanice milicije Tovarnik; Miodrag Dimitrijević, Darko Perić, Radovan Vlajković i Radisav Josipović, pripadnici TO Valjevo, čije su jedinice prepotčinjavanjem ušle u sastav 2. pgmbr JNA, a Petronije Stevanović, Aleksandar Nikolajidis, Dragan Bačić, Zoran Kosijer, Jovan Dimitrijević i Saša Stojanović, pripadnici dobrovoljačke grupe „Dušan Silni”.
Prvostepenom presudom 2012. godine okrivljeni su osuđeni na kazne zatvorom u rasponu od četiri do 20 godina, za ubistvo 40 i ranjavanje 11 civila. Međutim, Apelacioni sud je 2013. godine ukinuo prvostepenu presudu i predmet vratio na ponovno suđenje.
U ponovljenom postupku, krivični postupak je obustavljen u odnosu na optužene Ljubana Devetaka, Milana Radojčića, Petronija Stevanovića, Dragana Bačića i Aleksandra Nikolajidisa, koji su u međuvremenu preminuli, dok je u odnosu na optuženog Miodraga Dimitrijevića postupak razdvojen, zbog njegove procesne nesposobnosti, što je dovelo do izmene optužnice, kojom je broj smrtno stradalih žrtava sa prvobitnih 69 smanjen na 28.
Viši sud je u ponovljenom postupku, 2019. godine, doneo presudu kojom je osmoricu optuženih proglasio krivim i osudio: Milana Devčića na osam, Sašu Stojanovića na sedam, Zorana Kosijera, Željka Krnjajića i Jovana Dimitrijevića na po šest, Darka Perića i Radovana Vlajkovića na po pet, a Radisava Josipovića na četiri godine zatvora.
Apelacioni sud u Beogradu doneo je, u ponovljenom postupku, presudu kojom je krivične odgovornosti oslobodio optužene Željka Krnjajića i Milana Devčića, a ostalim osuđenima smanjio kazne zatvora. Pored toga, od prvobitnih 69 stradalih žrtava iz 2007. godine, ova pravosnažna presuda ne obuhvata, niti preispituje odgovnost za pogibiju nijedne od prethodno optužnicama obuhvaćenih žrtava, i odvođenje civila na misko polje tretira kao upotrebu civila za žive štitove čime im je „povređeno njihovo ljudsko dostojanstvo“. Optuženi Saša Stojanović osuđen je na kaznu zatvora u trajanju od šest godina, Darko Perić i Radovan Vlajković na kazne zatvora od po četiri godine, a Radisav Josipović, Jovan Dimitrijević i Zoran Kosijer na kazne zatvora u trajanju od po tri godine.
Hrvati iz Lovasa. Dana 18.10.1991. godine su u grupi od 50, prethodne noći, zatočenih civila iz Zadruge u Lovasu odveden na razminiranje minskog polja kod
Hrvat iz Lovasa, radnik u preduzeću „Građevinar”. Poginuo je 18.10.1991. godine kada je u grupi od 50, prethodne noći, zatočenih civila odveden na minsko polje
Hrvati iz Lovasa. Ivica Kraljević i Marko Sabljak, radnici u preduzeću „Hrvatska šume”, Antun Panjik, radnik „Borova”, Darko Solaković, radnik u Poljoprivrednoj zadruzi „Lovas” i
Hrvat iz Lovasa, radnik u preduzeću „Borovo”. Dana 18.10.1991. godine je u grupi od 50 zatočenih civila iz zgrade seoske Zadruge odveden na minsko polje
Hrvati iz Lovasa, suprug i brat Marice Hodak. Obojica su radili u Poljoprivrednoj zadruzi „Lovas”. Mato Hodak je bio u grupi , prethodne noći, zatočenih
Hrvati iz Lovasa. Posle napada na selo, 10.10.1991. godine, primoravani su da sa ostalim meštanima hrvatske nacionalnosti idu na prisilni rad. U periodu između 16.
This website was created and maintained with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility of the RECOM Reconciliation Network and do not necessarily reflect the views of the European Union.
© Glas Žrtava