Nakon što je 1991. godine formirana Srpska autonomna oblast Semberija-Majevica, kojoj je pripadala i opština Brčko, 30.4.1992. godine, srpske snage, uključujući i pripadnike „Belih orlova“ i „Arkanovce“, digle su u vazduh dva mosta preko reke Save, koji su povezivali Brčko sa Hrvatskom. Početkom maja, preuzeli su kontrolu nad celim gradom.
Od tada do najmanje avgusta 1992. mnogi nesrbi iz opštine Brčko, odvođeni su u logor „Luka“. Logor se nalazio u blizini zgrade Stanice javne bezbednosti (SJB) i sastojao se od hangara koji su ranije korišćeni za skladištenje robe. Zatočenici su većinom bili vojno sposobni muškarci, od koji su oko 90% činili bosanski Muslimani, a ostatak bosanski Hrvati i Albanci. Oni su dovođeni u „Luku“ iz drugih zatočeničkih objekata u Brčkom, uključujući kasarnu JNA, preduzeće „Laser“, džamiju, bolnicu i policijsku stanicu. Broj zatočenika se kretao od 100 do 200.
Za logor je bio zadužen Goran Jelisić, koji se zatočenicima predstavio kao „srpski Adolf Hitler”. Pripadnici SJB Brčko, SUP-a Srbije, vojnici u JNA uniformama, kao i druga lica u policijskim uniformama ili sa oznakama „Arkanovih tigrova“, bili su prisutni u logoru duže vreme ili su ga u nekom trenutku posetili. Jelisića je krajem maja 1992. godine zamenio Konstantin Simonović, policajac u SJB Brčko i brat Monike Karan-Ilić, tada sedamnaestogodišnjakinje, koja je takođe zlostavljala zatočenike.
Zatočenici su držani u pretrpanom hangaru i bili su prinuđeni da leže na kartonima i betonskom podu. Po dolasku su im oduzimana lična dokumenta i dragocenosti. Neki, poput braće Zahirović, su tom prilikom optuživani da su pripadnici „Zelenih beretki“. Jelisić se zatočenicima hvalio da je već ubio mnogo ljudi u logoru „Luka“ i da će tako i nastaviti.
Stražari su zatočenike često verbalno zlostavljali, pretili im i tukli ih, ponekad predmetom nalik na buzdovan. Isak Gaši je tučen francuskim ključem. Amiru Didiću polomljena je flaša Koka-kole o glavu, pošto je pretučen.
Zatočenici su verbalno zlostavljani, a Svedokinji K je rečeno da će svi biti „istrebljeni“. U brojnim prilikama, iz hangara su odvođene i ubijane grupe zatočenika. Zatočenici, poput Svedoka E, tučeni su u zgradi sa kancelarijama, u kojoj su ubijeni Denijal Ibrahimović, Jasminko Ćurumović i Sead Ćerimagić . Naza Bukvić je nekoliko sati bila vezana za stub, a potom streljana. Stipu Glavočeviću odsečeno je uvo i ubijen je istog dana kao i prijatelji Smajl Ribić i Đoko Stevanović. Tih dana izvođene su grupe od po četiri zatočenika, a vraćao bi se po jedan ili dva. Svake noći, grupa zatočenika bila bi prozvana da očisti krv ispred hangara. Tela ubijenih odvožena su kamionima-hladnjačama ili bacana u Savu.
Neki zatočenici puštani su na slobodu nakon što su njihovi poznanici, bosanski Srbi, garantovali za njih. Neki od njih su kasnije ponovo uhapšeni i zatočeni. Zatočenici logora Luka koji su preživeli, kao i deo onih koji su nakon puštanja ponovo uhapšeni, prebačeni su u „Batković“ u julu 1992. godine. Većina tih zatočenika je nakon oktobra 1992. godine razmenjena.
Pred MKTJ su, za zločine u logoru „Luka“ pored drugih dela, osuđeni: Radovan Karadžić, predsednik proširenog Predsjedništva RS, na doživotni zatvor; Goran Jelisić, koji je delovao po ovlašćenju policije u Brčkom kao svojevrsni upavnik logora, na 40 godina; i Mićo Stanišić, ministar u Ministarstvu unutrašnjih poslova RS, na 22 godine zatvora.
Posle priznavanja krivice pred MKTJ, za zločine u opštini Brčko, osuđen je Ranko Češić, pripadnik TO-a i interventnog voda stanice policije Brčko, na 18 godina zatvora.
Posle priznavanje krivice, za zločine u logoru „Luka“, pored drugih dela, osuđena je Biljana Plavšić, članica Predsjedništva i proširenog Predsjedništva Srpske Republike BiH, na 11 godina zatvora.
Pred Osnovnim sudom Brčko Distrikta, za zločine u logoru „Luka“, osuđeni su: Konstantin Kole Simonović, zapovednik „Luke“, na šest godina; Monika Karan-Ilić, na dve godine i 6 meseci zatvora; Dimče Ivčev i Dražen Urošević, pripadnici VRS i MUP-a RS, na godinu i osam meseci i na godinu dana zatvora; i Branko Pudić, policajac SJB Brčko i stražar u logoru, na godinu dana zatvora.
Pred Sudom Bosne i Hercegovine u toku je suđenje Đorđu Ristaniću, predsedniku Ratnog predsjedništva Srpske opštine Brčko.
This website was created and maintained with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility of the RECOM Reconciliation Network and do not necessarily reflect the views of the European Union.
© Glas Žrtava