Na 30. godišnjicu početka opsade Dubrovnika od strane Jugoslovenske narodne armije (JNA), crnogorski aktivisti za ljudska prava pozvali su državno tužilaštvo da ponovo otvori istragu o ratnim zločinima počinjenim tokom bombardovanja ovog grada.
Aktivisti za ljudska prava pozvali su danas Vrhovno državno tužilaštvo (VDT) Crne Gore da ponovo pokrene istragu o zločinima visokih zvaničnika počinjenih tokom devetomjesečne opsade Dubrovnika od strane JNA, koja je počela 1. oktobra 1991. godine.
„Napad na Dubrovnik će ostati crna mrlja novije crnogorske istorije, a odgovornost je donosilaca odluka da pokažu posvećenost na identifikovanju i kažnjavanju onih koji su odgovorni za stradanja nevinih“, kaže se u saopštenju nevladine organizacije, Centar za građansko obrazovanje.
„VDT Crne Gora zanemarilo je sve prikupljene dokaze, izbjeglo primjenu normi međunarodnog humanitarnog prava, obesmislilo sve činjenice koje su pozivale na komandnu i političku odgovornost“, dodaje se u saopštenju.
Kao dio Jugoslavije, Crna Gora je direktno učestvovala u ratovima u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini pod vođstvom Slobodana Miloševića, ali se rat na njenoj teritoriji nije vodio.
Opsada Dubrovnika bila je najveća vojna operacija u kojoj su učestvovali crnogorski vojnici. Namjera je bila podržati Srbe u Hrvatskoj koji su se pobunili protiv hrvatskog proglašenja nezavisnosti.
Stari grad Dubrovnik, koji je pod zaštitom UNESCO -a, pretrpio je znatna oštećenja tokom granatiranja.
Milo Đukanović se 2000. godine, sa pozicije tadašnjeg premijera Crne Gore, zvanično izvinio Hrvatskoj za stradanje i gubitke koje su prouzrokovali crnogorski vojnici, posebno na području Dubrovnika.
Prvi čovjek nevladine organizacije Akcija za ljudska prava Tea Gorjanc Prelević naglasila je da u Crnoj Gori nije pokrenut nijedan krivični postupak zbog ratnih zločina izvršenih prilikom opsade Dubrovnika.
Gorjanc Prelević je za Vijesti istakla da su „zločini vršeni nad civilnim stanovništvom i da je uništavana i privatna i javna imovina bez vojne potrebe koja bi to opravdala. Nažalost, tužilaštvo šuti”.
Od osamostaljenja Crne Gore 2006. godine do danas, održano je samo osam suđenja za ratne zločine počinjene u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i na Kosovu. Ali suđeno je samo počiniocima najnižeg ranga.
U svom izvještaju o Crnoj Gori za 2020. godinu, Evropska komisija je ponovila upozorenja da bi ratni zločini trebalo da budu glavni prioritet tokom pregovora o pridruživanju, te pozvala Crnu Goru da proširi obim krivičnog gonjenja.
„Optužbe za komandnu odgovornost, suizvršilaštvo i pomaganje i podržavanje do sada nisu podignute (protiv osumnjičenih za ratne zločine)“, napomenuto je u izvještaju.
U julu ove godine, vrhovna državna tužiteljka Crne Gore Lidija Vukčević upozorila je da u Crnoj Gori nedostaje politička volja za procesuiranje ratnih zločina, ističući da je tužilaštvu potrebna podrška vlasti kako bi slučajevi završili na sudu.
Samir Kajošević
