Jahija i Omer Omerović
Bosanski Muslimani iz Klise, otac i sin. Dana 1. 6. 1992. godine, pripadnici srpske TO su ih razdvojili sa ostalim muškarcima u Bijelom Potoku i
Menu
Opština Srebrenica je 1991. godine imala 37.000 stanovnika, od kojih su tri četvrtine bili Muslimani, a jedna četvrtina Srbi. Grad Srebrenica imao je otprilike 3.500 stanovnika, sa sličnim nacionalnim sastavom.
Dana 12.5.1992. godine, skupština bosanskih Srba usvojila je šest strateških ciljeva. Treći strateški cilj odnosio se upravo na područja Srebrenice (i Žepe). Njime je naloženo „uspostavljanje koridora u dolini reke Drine, odnosno eliminisanje Drine kao granice između srpskih država“.
Dana 19.11.1992. godine, general Ratko Mladić, komandant Glavnog štaba VRS, izdao je Direktivu br. 4, kojom se definiše ostvarenje ovog cilja. Ona sadrži naređenja Drinskom korpusu da treba: “[…]iznurivati neprijatelja. Nanositi mu što veće gubitke i prisiliti ga da sa muslimanskim stanovništvom napusti prostore Birača, Žepe i Goražda.“
U narednim mesecima, borbe između snaga bosanskih Srba i Armije BiH su postale intenzivnije. Stanovnici okolnih područja, bosanski Muslimani, bežali u grad Srebrenicu, i do proleća 1993. godine, populacija grada dostigla je oko 60.000 stanovnika. Ovo je za posledicu imalo znatno pogoršanje humanitarne situacije u Srebrenici. Reagujući na to, Savet bezbednosti UN-a usvojio je 16.4.1993. godine, Rezoluciju br. 819, kojom je Srebrenica proglašena „zaštićenom zonom”.
U slučaju prekida primirja, strategijski ciljevi VRS bili su „svakodnevnim planskim i osmišljenim borbenim aktivnostima stvoriti uslove totalne nesigurnosti, nepodnošljivosti i besperspektivnosti daljnjeg opstanka i života meštana u Srebrenici i Žepi“.
Humanitarna situacija u enklavi se ponovo pogoršala početkom marta 1995. godine. Isporuke hrane i lekova u značajnoj meri su smanjene i povremeno su uskraćivane, a zalihe u skladištu holandskog bataljona u Srebrenici su se smanjile. Čak i kada su odobrenja za prolazak davana, VRS je redovno blokirala konvoje na putu i vraćala ih, a pristizalo je sve manje i manje konvoja sa zalihama. Neki stanovnici enklave su umrli od gladi.
Otprilike krajem maja i u junu, Armija BiH je izvršila nekoliko napada i diverzantskih operacija. Sa druge strane, došlo je do gomilanja snaga VRS, posebno u južnom delu srebreničke enklave.
Dana 2.7.1995. godine, general Živanović, komandant Drinskog korpusa, izdao je naređenje za operaciju, pod šifrom „Krivaja 95”. U njemu je navedeno da je cilj napada na enklavu Srebrenica sužavanje enklave „na gradsko područje“.
Dana 6.7.1995. godine počeo je napad na Srebrenicu. Jedinice VRS granatirale su enklavu Srebrenica, a posebno grad Srebrenicu, Potočare i položaje Holandskog bataljona. Granatiranje je bilo intenzivno i konstantno. Dana 9.7.1995. godine, Karadžić izdaje naređenje kojim ovlašcuje VRS da zauzme grad Srebrenicu. Time je cilj operacije „Krivaja 95” promenjen sa sužavanja enklave na gradsko područje na zauzimanje Srebrenice.
Narednih nekoliko dana, VRS je preuzimala kontrolu nad selima u okolini, a opsada se intenzivirala, što je za posledicu imalo priliv bosanskih Muslimana u grad. Na sam grad ispaljene su brojne rakete. Dve granate pogodile su područje srebreničke bolnice, ubivši šestoro civila.
Muslimansko stanovništvo je nastavilo da pristiže u grad iz spoljnog dela enklave. Hiljade ljudi, koji su očajnicki tražili zaštitu, tiskalo se oko holandskog bataljona u Srebrenici, provalivši na kraju unutra silom. Baza je granatirana, i tom prilikom je ranjeno nekoliko ljudi. Uz podsticaj pripadnika holandskog bataljona, bosanski Muslimani su potom krenuli u pravcu Potočara dok su sve vreme bili granatirani.
Dana 11.7.1995. godine, VRS je zauzela grad Srebrenicu.
Isto veče, dok su žene i deca odlazili u Potočare, među vojno sposobnim muškarcima se proširio glas da treba da se okupe u Šušnjarima, selu na ivici enklave. Tamo je odlučeno da u koloni krenu prema Tuzli, koja je bila pod kontrolom Armije BiH.
Sledećih dana, uhvaćeni muškarci iz kolone, i oni koje su srpske snage odvojile od žena i dece u Potočarima odvođeni su na razna mesta zatočenja u Bratuncu. U periodu od 11.7. do otprilike 16.7.1995. godine oko 8.000 muškaraca je streljano na različitim mestima u Srebrenici, Bratuncu i Zvorniku. Pored toga, oko 25.000 žena, dece i starih raseljeno je iz ovog dela Istočne Bosne.
Godine 1996, ekspertski timovi tužilaštva MKTJ počeli su da istražuju i ekshumiraju grobnice za koje je postojala sumnja da su povezane sa padom Srebrenice.
U periodu od 1996. do 2001. godine, identifikovali su više od 43 primarnih i sekundarnih masovnih grobnica povezanih sa padom Srebrenice.
Pred MKTJ su za genocid u Srebrenici, pored drugih dela, osuđeni: Radovan Karadžić, predsednik proširenog Predsjedništva RS, Ratko Mladić, komandant Glavnog štaba VRS i Zdravko Tolimir, pomoćnik komandanta za obaveštajno-bezbedonosne poslove Glavnog štaba VRS na doživotni zatvor.
U predmetu „Popović i drugi” za zločine u Srebrenici osuđeni su Radivoje Miletić, načelnik Odeljenja za operativne-nastavne poslove, na 18 godina; Ljubomir Borovčanin, zamenik komandanta SBP MUP-a RS, na 17 godina; Vinko Pandurević, komandant Zvorničke brigade, na 13 godina i Milan Gvero, pomoćnik komandanta za moral, verska i pravna pitanja, na pet godina zatvora.
U istom predmetu, za genocid u Srebrenici osuđeni su Vujadin Popović, načelnik za bezbednost u štabu Drinskog korpusa VRS, i Ljubiša Beara, načelnik za bezbednost Glavnog štaba VRS, na doživotni zatvor; i Drago Nikolić, načelnik za bezbednost Zvorničke brigade, na 35 godina zatvora.
Za genocid u Srebrenici osuđen je i Radislav Krstić, komandant Drinskog korpusa, osuđen je na 35 godina zatvora.
Za zločine u Srebrenici u predmetu „Blagojević i Jokić” osuđeni su i Vidoje Blagojević, komandant Bratunačke brigade, na 15 godina; Dragan Jokić, načelnik inžinjerije Zvorničke brigade, na devet godina zatvora.
Posle priznavanja krivice, osuđeni su Momir Nikolić, pomoćnik komandanta za bezbednost i obaveštajne poslove u bratunačkoj brigadi, na 20 godina; Dragan Obrenović, zamenik komandanta Zvorničke brigade, na 17 godina; i Dražen Erdemović, vojnik 10 diverzantskog odreda VRS, na pet godina zatvora.
Pred sudovima u BiH su za genocid osuđeni: Željko Ivanović, pripadnik SBP; Milorad Trbić, pomoćnik načelnika Zvorničke brigade; Petar Mitrović, pripadnik SBP, na po 20; i Slavko Perić, pomoćnik komandanta za bezbednost i obaveštajne poslove 1. bataljona, na 11 godina zatvora.
U predmetu „Jakovljević Slobodan i drugi” osuđeni su Milenko Trifunović, komandant voda SBP; Brano Džinić, pripadnik voda SBP; Aleksandar Radovanović, pripadnik voda SBP; Slobodan Jakovljević, pripadnik voda SBP; Branislav Medan, pripadnik voda SBP; Radomir Vuković, pripadnik SBP, na po 20 godina zatvora.
U predmetu „Jević Duško i drugi”, osuđeni su Duško Jević, pomoćnik komandanta SPB, i Mendeljev Đurić, komandant čete Centra za obuku Jahorina SBP, na po 20 godina zatvora.
Pred Sudom BiH osuđen je i Ostoja Stanišić, komandant šestog bataljona Zvorničke brigade, na pet godina zatvora.
U predmetu „Kos Franc i drugi” Osuđeni su Franc Kos, komandant voda 10. diverzantskog odreda, na 35 godina; Stanko Kojić i Zoran Goronja, pripadnici 10. diverzantskog odreda, na po 32; Božidar Kuvelja, pripadnik SBP, na 20 godina; Vlastimir Golijan, pripadnik 10. diverzantskog odreda, na 15; Srećko Bošković, koji nije bio pripadnik VRS, na osam godina; Mladen Blagojević, pripadnik Bratunačke brigade, na sedam godina zatvora.
Nakon priznavanje krivice, osuđeni su Dragan Crnogorac, pripadnik Centra za obuku Jahorina SBP, na 13 godina; Marko Boškić, pripadnik 10. diverzantskog odreda, na deset godina; Vaso Todorović, pripadnik SBP, na šest godina; Milivoje Ćirković, pripadnik Centra za obuku Jahorina SBP, na pet godina; i Zoran Kušić, pripadnik Centra za obuku Jahorina SBP, na pet godina zatvora.
Pred sudom BiH, u prvostepenoj presudi, osuđen je Momčilo Tešić, pripadnik voda Vojne policije Vlaseničke brigade, na 20 godina zatvora.
U prvostepenom postupku osuđen je Srećko Aćimović , komandant bataljona Zvorničke brigade, na devet godina zatvora.
Potvrđene su optužnice za genocid i u toku su procesi protiv: Tomislava Kovača, komandanta štaba policijskih snaga MUP-a, koji se nalazi u bekstvu; Zorana Malinića, komandanta bataljona Vojne policije; Milomira Savčića, komandanta 65. zaštitnog motorizovanog puka Glavnog štaba VRS.
Pred sudovima u Srbiji, u predmetu „Škorpioni” osuđeni su Slobodan Medić, vođa grupe „Škorpioni“, na 20 godina; i pripadnici ove grupe, Branislav Medić, na 15; Pera Petrašević , na 13 i Aleksandar Medić, na pet godina zatvora.
Posle priznavanje krivice, osuđen je Brano Gojković, pripadnik 10. diverzantskog odreda, na deset godina zatvora.
Pred sudovima u Hrvatskoj, osuđeni su pripadnici „Škorpiona“ Slobodan Davidović i Milorad Momić, na po 15 godina zatvora.
Bosanski Muslimani iz Klise, otac i sin. Dana 1. 6. 1992. godine, pripadnici srpske TO su ih razdvojili sa ostalim muškarcima u Bijelom Potoku i
Bosanski Musliman iz Đulića, vozač u „Drinatransu“, kolega Dragana Mašanovića. Dana 1. 6. 1992. godine, pripadnici srpske TO su ga razdvojili sa braćom Redžipom i
Dana 31. 5. 1992. godine, predstavnici vlasti postigli su dogovor o dobrovoljnom iseljenju meštana sela Klisa, Đulići, Grbavci, Kučić Kula, Grebe, Šetići, Čelišmani, Radave, Sjenokosa
Nakon preuzimanja vlasti u opštini Zvornik početkom aprila 1992. godine, srpske snage su počele sa privođenjem i hapšenjem bosanskih Muslimana. Oni su zatvarani u oko
Bosanski Muslimani iz Šestića. Dana 1. 6. 1992. godine, pripadnici srpske TO su ih razdvojili sa ostalim muškarcima u Bijelom Potoku i potom zatvorili u
Ekonomista, pripadnik Interventnog voda Stanice Javne bezbjednosti Ugljevik. Svedočio je u predmetu Maksimović Goran i drugi pred sudom BiH 6. 6. 2016. godine. Svedoči da
This website was created and maintained with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility of the RECOM Reconciliation Network and do not necessarily reflect the views of the European Union.
© Glas Žrtava